Emanuel Lasker, ur. 24 grudnia 1868 roku w Barlinku, to postać o ogromnym znaczeniu w historii szachów. Zmarł 11 stycznia 1941 roku w Nowym Jorku. Był niemieckim szachistą o żydowskich korzeniach i drugim mistrzem świata w tej dyscyplinie. Jego sukces w szachach, który zdobył w 1894 roku, był efektem zwycięstwa nad Wilhelmem Steinitzem w emocjonującym meczu, w którym Lasker wygrał 10 partii, 4 zakończył remisem, a 5 przegrał.
Co niezwykłe, tytuł mistrza świata Lasker utrzymał przez rekordowe 27 lat, co pozostało nieosiągalne dla innych zawodników. Oprócz swoich dokonaniach szachowych, Emanuel Lasker był także matematykiem, osobą zapaloną do filozofii oraz brydżystą. Jego przyjaźń z Albertem Einsteinem świadczy o jego umysłowej wszechstronności i intelektualnym wpływie, jaki wywarł na otoczenie.
Dodatkowo, Lasker stworzył grę planszową znaną jako laska, opartą na tradycyjnych warcabach, co podkreśla jego kreatywność i zaangażowanie w różnorodne formy intelektualnej rozrywki.
Życiorys
Wśród największych sukcesów Emanuela Laskera w praktyce szachowej można wymienić szereg prestiżowych triumfów, które zdobył w rozgrywkach odbywających się w różnych miastach: zwycięstwo w 1899 roku w Londynie, a także w Petersburgu w latach 1896 i 1914 oraz w Nowym Jorku w 1924 roku.
W 1921 roku Lasker utracił tytuł mistrza świata po ciężkiej batalii w meczu przeciwko José Raúl Capablance. Rok wcześniej Lasker, uznając umiejętności swojego rywala, przyznał, że ten był najlepszym szachistą na świecie. Niemniej jednak Capablanca pragnął zmierzyć się z Laskerem w oficjalnym meczu, co stało się kluczowym momentem w historii szachów.
W 1933 roku, ze względu na pochodzenie żydowskie, Lasker wraz z żoną Martą Koh zmuszeni byli opuścić Niemcy. Początkowo osiedlili się w Anglii, a następnie przenieśli się do Związku Radzieckiego, gdzie Lasker kontynuował swoją karierę szachową reprezentując flagę radziecką. Był zafascynowany nowym środowiskiem i pisał:
„Związek Radziecki uczynił szachy, będące udziałem tylko nielicznych – dostępnymi dla szerokich mas. Znaczenie kulturowe tysiącletniej gry zostało wzbogacone twórczymi myślami. Nigdy i nigdzie wcześniej nie uczyniono podobnego doświadczenia. Droga, którą zaproponował Związek Radziecki – to droga przyszłości”.
Na koniec 1937 roku Lasker zdecydował się na przeprowadzkę do Nowego Jorku, gdzie rozpoczął nowy rozdział w swoim życiu.
Emanuel Lasker był również znany z psychologicznych aspektów swojej gry. Często wybierał ruchy, które teoretycznie były słabsze, lecz miały na celu zaskoczenie przeciwnika. W legendarnym meczu z Capablanką w Petersburgu w 1914 roku, Lasker pragnął wygrać, ale aby zmylić rywala, zastosował rzadko używany wariant debiutowy, uznawany za remisowy. W rezultacie Capablanca popełnił błąd i przegrał partię. Jak zauważył historyk szachowy, „Lasker analizował postępowanie i charaktery swych przeciwników – wyciągał odpowiednie wnioski, a następnie podczas gry wszystko to starał się wykorzystać.”
Do klasyki szachów przeszła również inna znana partia Laskera przeciwko Bauerowi w Amsterdamie, która miała miejsce w 1889 roku. W tej grze Lasker poświęcił dwa gońce, co doprowadziło go do zwycięstwa. Lasker zasłynął także poprzez kilka wariantów debiutów, które zostały nazwane jego imieniem, w tym wariant Laskera w gambicie hetmańskim, który zaczynał się posunięciami 1.d4 d5 2.c4 e6 3.Sc3 Sf6 4.Gg5 Ge7 5.e3 O-O 6.Sf3 h6 7.Gh4 Se4.
Zgodnie z danymi z Chessmetrics, najwyższy ranking 2878 punktów Emanuela Laskera został osiągnięty w 1894 roku, co potwierdza jego niezwykłe umiejętności oraz status jednego z najwybitniejszych graczy w historii szachów.
Mecze Laskera o mistrzostwo świata
W historii szachów Emanuel Lasker to postać, która na zawsze wpisała się w dzieje tej dyscypliny, szczególnie dzięki swoim licznych meczom o tytuł mistrza świata. Poniżej przedstawiamy przegląd najważniejszych starć Laskera w kontekście mistrzostwa świata.
| Rok | Przeciwnik | Wynik |
|---|---|---|
| 1894 | Steinitz | zwycięstwo (+10; −5; =4) |
| 1896/97 | Steinitz | zwycięstwo (+10; −2; =5) |
| 1907 | Marshall | zwycięstwo (+8; −0; =7) |
| 1908 | Tarrasch | zwycięstwo (+8; −3; =5) |
| 1910 | Schlechter | remis (+1; −1; =8) |
| 1910 | Janowski | zwycięstwo (+8; −0; =3) |
| 1921 | Capablanca | porażka (+0; −4; =10) |
| W nawiasach: liczby zwycięstw (+), porażek (−) oraz remisów (=) w partiach. | ||
Upamiętnienie
W Barlinku odbywają się Międzynarodowe Festiwale Szachowe Pamięci Emanuela Laskera, które są wyjątkowym hołdem dla tego wybitnego szachisty. Te coroczne wydarzenia łączą pasjonatów gry w szachy z całego świata, tworząc atmosferę rywalizacji oraz kulturowej wymiany. Ponadto, działa tam również lokalny klub szachowy noszący nazwę „Lasker” Barlinek, który promuje tę szlachetną grę oraz inspirować nowe pokolenia graczy.
Warto dodać, że imię Emanuela Laskera upamiętnia także jeden z parków w Barlinku, który stał się nie tylko miejscem wypoczynku, ale również twórczej i intelektualnej refleksji nad osiągnięciami tego znakomitego mistrza.
Przypisy
- Bill Price: Historia szachów w 50 ruchach. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press 2021, s. 156.
- Festyn rodzinny w Parku im. Emanuela Laskera. barlinek24.pl, 14.05.2014 r. [dostęp 18.10.2018 r.]
- Krzysztof Pytel: Emanuel Lasker. Bielsko Biała 1993, s. 24.
- Krzysztof Pytel: Emanuel Lasker. Bielsko Biała 1993, s. 22.
- Krzysztof Pytel: Emanuel Lasker. Bielsko Biała 1993, s. 10.
- Emanuel Lasker – szachista, naukowiec, człowiek wielu talentów | Przegląd Dziennikarski (przegladdziennikarski.pl)
- Emanuel Lasker vs Johann Hermann Bauer, Amsterdam 1889. [dostęp 09.10.2009 r.]
- Emanuel Lasker Biography. [dostęp 19.10.2010 r.] (ang.)
- Lasker, Emanuel – JewishEncyclopedia.com
- Krzysztof Pytel: Emanuel Lasker. Bielsko Biała 1993, s. 7.
Pozostali ludzie w kategorii "Inne":
Marcin Wardach | Robert Zawłocki | Michał Jackiewicz | Arkadiusz Malinowski | Adam OstolskiOceń: Emanuel Lasker